Funkcja społecznego inspektora pracy (SIP) to funkcja dająca wielkie możliwości pracownikowi, ale również dająca wielką odpowiedzialność za innych pracowników w zakładzie pracy. Funkcjonowanie społecznego inspektora pracy w zakładach reguluje ustawa z 24.06.1983r. o społecznej inspekcji pracy ( Dz. U. nr 35 poz. 163 z p.zm.). Szczegółowe zadania społecznych inspektorów pracy określa art. 4 w/w ustawy. Można określić, że społeczni inspektorzy pracy realizują swoje zadania ustawowe koncentrują się na trzech blokach zadań:

W zakresie bezpieczeństwa pracy – eliminowanie zagrożeń, które są przyczyną wypadków i chorób zawodowych, przestrzeganie wymogów technologicznych, wyposażenie maszyn i urządzeń w osłony i urządzenia zabezpieczające, wyposażenie pracowników w sprawny sprzęt ochrony osobistej, przestrzeganie przez pracowników przepisów i zasad bhp.

W zakresie higieny pracy – zapewnienie pracownikom norm higienicznych, w szczególności dot. substancji szkodliwych, zapylenia, hałasu itp., zapewnienie pracownikom odpowiednich pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.

W zakresie prawnej ochrony pracy – kontrola przestrzegania przepisów o czasie pracy, ochrony pracy kobiet, świadczeń pieniężnych z tytuł wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Dla wzmocnienia rangi i pozycji Społecznego inspektora pracy wprowadzono nowelizację kodeksu pracy z dnia 02.06.1996r (Dz.U. nr 23, poz. 141 z p. zm.; art. 18 /5/ §1 w art. 207 §2 ust. 4 oraz w art. 237 / 12 §1 i §2.). Rozwinięcie niektórych postanowień ustawowych zawarte zostało w uchwale rady państwa z 06.07.1983r. w sprawie wytycznych do działalności społecznych inspektorów pracy ( M.P. Nr 23 poz. 128) Ponadto pewne uregulowania w tym temacie mieszczą się również w ustawie z 23.05.1991r o związkach zawodowych ( Dz. U. 01 nr 79, poz. 854 z p. zm.)

Społeczny Inspektor Pracy, kto to taki?

Z samej nazwy wynika, iż społeczna inspekcja pracy pełniona przez pracowników ma na celu zapewnienie przez pracodawców bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz ochronę uprawnień pracowniczych określonych w przepisach prawa pracy. Ta służba ma reprezentować interesy wszystkich pracowników w zakładach pracy bez względu na ich przynależność związkową i zgodnie z art. 4 i 23 ustawy o związkach zawodowych.

Jakie warunki powinien posiadać kandydat na SIP?

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawie o SIP – społecznym inspektorem pracy może być pracownik danego zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje stanowiska kierownika w zakładzie pracy lub stanowiska kierowniczego bezpośrednio podlegającego kierownikowi zakładu pracy.
SIP powinien posiadać znajomość zagadnień wchodzących w działania społecznej inspekcji pracy.

Zakładowy SIP – powinien posiadać 5 letni staż w branży, do której zakład należy i co najmniej 2 letni staż pracy w danym zakładzie.
Społecznego Inspektora wybierają i odwołują pracownicy zakładu pracy (art. 6 ust. 1 ustawy o SIP) . SIP wybiera się na okres 4 lat.

Jakie prawa i obowiązki posiada SIP?

W rozdziale 3 ustawy o SIP zawarte są uprawnienia i zasady postępowania społecznych inspektorów pracy.

SIP ma wiele uprawnień, do których należą:

• Inspektor pracy ma prawo wstępu w każdym czasie do pomieszczeń i urządzeń zakładu pracy dla wykonania swych zadań określonych w art. 4 tej ustawy.
• Prawo żądania informacji oraz okazywania dokumentów niezbędnych dla wykonywania funkcji kontrolnych tj. kontroli stanu budynków, maszyn, urządzeń technicznych i sanitarnych.
• Prawo występowania o natychmiastowe usuniecie bezpośrednich zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników.
• Prawo wydawania zaleceń w tym szczególności wstrzymania pracy urządzenia lub określonych robót.
• Prawo wpisywania uwag pracownikom.
• Prawo zwracania uwagi pracownikom w przypadku naruszania obowiązujących przepisów i zasad bhp.
• Prawo występowania o odsunięcie pracownika od pracy w przypadku braku wymaganych uprawnień kwalifikacyjnych niezbędnych do obsługi urządzeń, czy też braku orzeczenia lekarskiego dopuszczającego do wykonywania pracy.
• Udział w zespołach powypadkowych ( jak strony równoprawnej, członek komisji powypadkowej) ustalających okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy.
• Prawo wnioskowania do inspektora pracy PIP o przeprowadzenie kontroli.
• Prawo wnioskowania do inspektora pracy o wszczęcie postępowania w sprawach o wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
• Udział w dokonywanych przez zakład pracy analizach przyczyn postepowania wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych schorzeniach spowodowanych warunkami pracy.
• Prawo uczestniczenia w kontrolach prowadzonych przez PIP.
• Prawo czuwania nad wykonaniem decyzji i zaleceń organów nadzoru i kontroli warunków pracy, a w razie ich nie wykonania powiadomienie tych organów.
• Prawo uczestnictwa jako wiceprzewodniczący w pracach Komisji BHP.
• Uczestniczenie w przeprowadzaniu społecznych przeglądów warunków pracy.
• Prawo opiniowania projektów planów poprawy warunków pracy i planów rehabilitacji zawodowej oraz kontrolowanie ich realizacji.

Jak ważną funkcją jest funkcja SIP może świadczyć fakt, że utrudnianie społecznemu inspektorowi jego pracy tj. realizacji wymienionych praw i uprawnień jest traktowane jako utrudnianie działalności SIP co jest wykroczeniem określonym w art. 22 ust. 1 ustawy o SIP.

Ustawa stanowi, że kto działając w imieniu zakładu pracy narusza przepisy ustawy o SIP, a w szczególności uniemożliwia działalność SIP lub nie wykonuje zalecenia SIP podlega karze grzywny do 2500 zł.

Również pracodawca musi liczyć się z opinią SIP. Ustawa pokazuje, że pracodawca jest zobowiązany zapewnić dla SIP:

• Odpowiednie warunki lokalowe dla indywidualnej pracy SIP, jak i dla jego ogólnej działalność (tj. spotkania, szkolenia itp.).
• Korzystanie z odpowiednich publikacji i czasopism z dziedziny bhp oraz prawa pracy.
• Udostępnić dokumentacje dotyczącą działania SIP.
• Pokryć koszty związane z działaniem SIP w tym koszty materiałów piśmiennych, szkolenia SIP, delegację związane z udziałem w szkoleniach, naradach i konferencjach, oraz zlecone przez SIP pomiary środowiska pracy i ekspertyzy.

Warto również zaznaczyć, że SIP współdziała z PIP i innymi organami nadzoru i kontroli warunków pracy na podstawie art. 17 ustawy o SIP. Ponadto zgodnie z art. 21 ustawy o SIP państwowa Inspekcja sanitarna, Urząd dozoru technicznego oraz inne organy nadzoru i kontroli warunków pracy obowiązane są udzielać społecznej inspekcji pracy pomocy w wykonywaniu jej zadań. Wspólnym celem związków zawodowych i PIP zwiększenie skuteczności działań podejmowanych w zakresie poprawy warunków pracy oraz podnoszenie efektywności społecznej kontroli w tym zakresie.

W związku z tym :

Benefity: Warto być członkiem związku

solidarnosc@centralapgg.pl

+ 48 32 757 23 35

Adres: Polska Grupa Górnicza

40-039 Katowice ul. Powstańców 28

Organizacja Zakładowa NSZZ „Solidarność” Pracowników Centrali Polskiej Grupy Górniczej S.A.