Kancelaria Premiera opublikowała nowy projekt ustawy o funkcjonowaniu górnictwa.
Ustawa ma być ratunkiem dla borykającej się z problemami finansowymi branży. Jej realizacja będzie kosztowała miliardy złotych, a główny cel to restrukturyzacja sektora, w tym redukcję zatrudnienia poprzez program odpraw i urlopów górniczych wydatków z budżetu państwa na realizację ustawy to ponad 8,6 mld zł w ciągu 10 lat .
Za projekt pierwotnie odpowiadało Ministerstwo Przemysłu, a prace nad nim kontynuuje obecnie Ministerstwo Energii. Nowe przepisy mają umożliwić stopniową likwidację zakładów wydobywających węgiel kamienny w spółkach objętych Nowym Systemem Wsparcia, czyli Polskiej Grupie Górniczej, Południowym Koncernie Węglowym i Węglokoksie Kraj. Te trzy podmioty zatrudniają łącznie około 44 tysięcy pracowników.
Harmonogram i cel ustawy
Ustawa jest na etapie Komitetu Stałego Rady Ministrów i wkrótce ma trafić do parlamentu. Jej głównym celem jest kontynuacja procesu wygaszania 17 kopalń węgla kamiennego w sposób, który będzie akceptowalny społecznie i nie zagrozi bezpieczeństwu energetycznemu kraju. Zgodnie z planem, w ciągu najbliższych 10 lat ma zostać zakończone wydobycie i rozpoczęta likwidacja w 5 kopalniach (6 ruchów): KWK Bobrek, KWK Staszic-Wujek (Ruch Wujek), KWK Sośnica, KWK Bolesław Śmiały oraz KWK Ruda (Ruch Bielszowice i Ruch Halemba).
Oczekiwanym efektem wejścia w życie projektowanych regulacji jest "kontynuacja procesu stopniowego wygaszenia działalności 17 podziemnych zakładów górniczych wydobywających węgiel kamienny energetyczny w Polsce w sposób społecznie akceptowalny i niewpływający negatywnie na bezpieczeństwo energetyczne kraju".
- Jeżeli projektowana nowelizacja nie wejdzie w życie najpóźniej w dniu 1 stycznia 2026 r., będzie to stanowiło poważne zagrożenie dla ww. branży oraz dla bezpieczeństwa energetycznego kraju - podkreśla minister energii Miłosz Motyka.
Kluczowe świadczenia dla pracowników
Obecne przepisy utrudniają stopniowe wygaszanie kopalni, zarówno pod kątem fizycznej likwidacji, jak i łagodzenia skutków społecznych. Dlatego projekt nowelizacji ma umożliwić realizację Umowy Społecznej, przede wszystkim w zakresie świadczeń socjalnych, takich jak urlopy górnicze i jednorazowe odprawy pieniężne.
W odróżnieniu od obecnego stanu prawnego, który ogranicza świadczenia tylko do pracowników likwidowanych zakładów, nowelizacja poszerza ten katalog, obejmując nim wszystkich pracowników spółek objętych systemem wsparcia. W samej Polskiej Grupie Górniczej, zatrudniającej 36 tysięcy osób, wstępną chęć odejścia zadeklarowało już ponad 13 tysięcy pracowników.
Zmiany w warunkach świadczeń
Nowa ustawa zachowuje podobny charakter świadczeń, ale wprowadza istotne zmiany:
* Odprawy pieniężne: Wymagany staż pracy uprawniający do jednorazowej odprawy został skrócony do trzech lat. Wysokość odprawy wzrośnie do 170 tys. zł (pierwotnie proponowano 120 tys. zł), co uwzględnia skumulowaną inflację od 2021 roku. Górnik, który przyjmie odprawę, nie będzie mógł już wrócić do pracy w kopalni.
* Urlopy górnicze: Z urlopu będą mogli skorzystać górnicy, którym brakuje pięć lat do emerytury, oraz pracownicy zakładów przeróbki, którym brakuje czterech lat. W tym czasie pracownik jest zwolniony z pracy, otrzymując 80% miesięcznego wynagrodzenia. Po zakończeniu urlopu przechodzi na emeryturę.
Inne postanowienia i finansowanie
Nowelizacja przewiduje również możliwość przeniesienia pracowników do innych kopalni po zawarciu porozumienia między pracodawcami. Osoby ze zlikwidowanych przedsiębiorstw górniczych mają pierwszeństwo w zatrudnieniu w funkcjonujących kopalniach.
Restrukturyzacja będzie finansowana z dotacji budżetowej lub z podwyższenia kapitału zakładowego spółek poprzez skarbowe papiery wartościowe. Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na realizację ustawy to ponad 8,6 mld zł w ciągu 10 lat. W przypadku przekroczenia tego limitu, wypłata odpraw może zostać wstrzymana. Warto pamiętać, że to tylko część wydatków państwa, ponieważ Umowa Społeczna przewiduje także dopłaty wspierające redukcję mocy produkcyjnych, by zapobiec upadłości kopalń.
Masz.
fot: Katarzyna Zaremba-Majcher
Projekt: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12393102/katalog/13104140#13104140
Benefity: Warto być członkiem związku
+ 48 32 757 23 35
Adres: Polska Grupa Górnicza
40-039 Katowice ul. Powstańców 28