I Powstanie Śląskie. Dziś 106 rocznica.
II Powstanie Śląskie. Dziś 105 rocznica.
Tłum wtargnął przez bramę kopalni Mysłowice, niemieckie wojsko otworzyło ogień do górników.
Dzisiaj 106. rocznica wybuchu I Powstania Śląskiego. Powstanie było – według historyków - spontanicznym zrywem polskiej ludności, którego celem miało być przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Upadło po 10 dniach, przygotowując jednak grunt do dalszej walki o polskość tych ziem.
I Powstanie Śląskie wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 r. i objęło tereny powiatu rybnickiego i pszczyńskiego oraz część okręgu przemysłowego. Na jego czele stanął śląski działacz polityczny Alfons Zgrzebniok, który wraz ze swoim sztabem przebywał w Sosnowcu.
Po zakończeniu konferencji w Paryżu wszystkie obozy polityczne na Górnym Śląsku uznały decyzję o plebiscycie za porażkę. Polacy uważali, że tylko z powodu nacisku Rzeszy Niemieckiej alianci wycofali się z przedstawionej na początku konferencji propozycji przyłączenia Górnego Śląska do Rzeczypospolitej.
Separatyści czuli się zepchnięci na margines, ich głosu w ogóle nie uwzględniono w rozstrzygnięciach traktatowych. Niemcy, posiadający w swoim ręku kontrolę nad administracją cywilną, policją i wojskiem, zareagowali z kolei falą antypolskich represji. Aresztowania przeprowadzone przez policję niemiecką w lipcu 1919 roku, a także pogłoski o przygotowywaniu list proskrypcyjnych obejmujących polskich działaczy, wraz z fatalną sytuacją gospodarczą, sprowokowały strajki na kopalniach i w hutach.
Bezpośrednią przyczyną wybuchu powstania była masakra górników z kopalni "Mysłowice", którzy domagali się zaległych wypłat. Kiedy 15 sierpnia 1919 r. tłum wtargnął przez bramę, niemieckie wojsko otworzyło ogień. Zginęło wtedy siedmiu górników, dwie kobiety i trzynastoletni chłopiec.
Dzień po masakrze mieszkańcy śląskich miast zaczęli atakować posterunki Grenschutzu - niemieckiej straży granicznej. Opanowali m.in. Tychy, Radzionków, Piekary i część Katowic, w tym dworzec kolejowy w Katowicach-Ligocie. Niemcom udało się wkrótce odbić te punkty. Wobec przewagi wroga, 24 sierpnia dowódcy Powstania wstrzymali walki. 26 sierpnia, wobec braku pomocy ze strony państwa polskiego i koalicji, walka mieszkańców Śląska dobiegła końca.
Rząd polski nie mogąc interweniować zbrojnie, zintensyfikował wysiłki dyplomatyczne, by skłonić wielkie mocarstwa do interwencji na Górnym Śląsku. Dowództwo Wojska Polskiego starało się, oprócz dostarczania broni, stworzyć kilka batalionów złożonych z uciekinierów z Górnego Śląska, by je przerzucić przez granicę do ożywienia gasnących walk.
Nieprzygotowane organizacyjnie powstanie nie zakończyło się sukcesem politycznym, zwróciło jednak uwagę międzynarodowej społeczności na sprawę Śląska. Pod jej naciskiem Niemcy ogłosili amnestię dla uczestników powstania. Nie był to jednak koniec powstańczej epopei. Dla Górnoślązaków zaczynała się kampania propagandowa przed plebiscytem, nikt jeszcze nie wiedział, że będą jej towarzyszyć kolejne dwa powstania.
Rok później, również w sierpniu, wybuchło II Powstanie Śląskie.
Warto przypomnieć, że drugie powstanie zakończyło się zwycięstwem – jego głównym celem było zakończenie niemieckiego terroru i rozwiązanie niemieckiej policji na terenie Górnego Śląska. Dzięki odwadze i determinacji powstańców udało się ten cel osiągnąć.
To zwycięstwo miało ogromne znaczenie: gdyby nie sukces II Powstania, przeprowadzenie plebiscytu oraz późniejsze III Powstanie Śląskie mogłoby okazać się znacznie trudniejsze. Przypomnijmy, że szeregi powstańcze zasilali głównie górnicy.
Wszyscy powinni uczcić pamięć powstańców. Większość wśród nich stanowili górnicy
Dla tych, którzy walczyli o wolność i przyszłość Górnego Śląska
To wyraz pamięci i wdzięczności wobec tych, którzy walczyli o wolność i przyszłość Górnego Śląska.
Zdjęcie: Powstanie Śląskie Narodowe Archiwum Cyfrowe
MASZ
Benefity: Warto być członkiem związku
+ 48 32 757 23 35
Adres: Polska Grupa Górnicza
40-039 Katowice ul. Powstańców 28